کاربری جاری : مهمان خوش آمدید
 
خانه :: شعر
موضوعات

اشعار



زبانحال سیدالشهدا علیه‌السلام با حربن یزید ریاحی

شاعر : غلامرضا سازگار     نوع شعر : مرثیه     وزن شعر : فاعلاتن فاعلاتن فاعلن     قالب شعر : مثنوی    

ای ز خود خالی و از حق پُر شده           ای گـرفـتـارت هـزاران حُـر شده
حُــرّ مـا، امــروز حُــرّ مـا شـدی           قـطـره بودی غرق در دریا شدی


مـا شـدی و مـا خـطـابت کـرده‌ایم           ذرّه بـــودی آفــتــابـت کــرده‌ایــم
خـواجـۀ اسـری صـدایت زد، بـیا
           مـادرم زهــرا صـدایـت زد، بـیــا
این که گـفـتـم بر تو گرید مادرت
           بـی‌سـبـب آزرد از مــا خــاطـرت
بی‌جهـت از خـشم ما رنـجـیـده‌ای           من دعـا کردم، تو نـفـرین دیده‌ای

خشم ما بر دوست، عین رأفت است           رحمت است و رحمت است و رحمت است
خـشم کردم تا به خود وصلت کنم           در کـتاب عـشق سـرفـصلت کـنـم
دیــدم از آغــــاز پـــرواز تــو را           با شـهـادت مـی‌خــرم نــاز تـو را
در تن پاک تو دیگر خـون ماست           این عروجت تا خدا مدیون ماست
جــذبـۀ مـا جـانـب یــارت کـشـیـد           دل ربـود و سـوی دلدارت کـشـید
طـایـر بـام شـهــادت رام تـوسـت           جـوشـن تو جـامـۀ احـرام تـوسـت
عـشـق را پـایـنـده کـردی حُـرّ ما           حُـریـت را زنـده کـردی حُــرّ مـا
تـو دگـر حُــر ریــاحـی نـیـســتـی           حـرّ مـایـی، هـیـچ دانی کـیـسـتـی
آب، از ســوز درونـت مـی‌کـنـیـم           قـطره‌ای، دریای خونت می‌کـنـیم
ای همه ما چـون ز ما شرمنده‌ای           سربـلـند و سر به زیر افـکـنده‌ای!
گریه کمتر کن به بخت خود بخند           سـربـلـنـدی، سـربـلـنـدی، سربلند
در حــرم بـا اشـک، آب آورده‌ای           هــدیــه از بـهــر ربــاب آورده‌ای
گـوش کـن تا گـریـه بی‌تـابت کـند           شـعـلـه‌هـای الـعــطـش آبـت کـنـد
دوش دور خـیـمه‌ها مانـنـد مشک           چشم سقا تا سحر می‌ریخت اشک
همچـو شمع سـوخـته، گـردیـد آب           اشک
خجلت ریخت بر طفل رباب
کـودکـانم سـوخـتـنـد و سـوخـتـنـد           چشم خـود بر دست سـقا دوختـنـد
خـیـمـه‌هـا از اشـک دریـایـی شده           چـشـم زیـنب، گـرم سـقـایـی شـده
هر چه کـردی ما قـبولت کرده‌ایم           وقــف اولاد رســولـت کــرده‌ایــم
یاد داری چون سـپاهت تـشنه بود           آبــشــان دادیــم هـــنــگـــام ورود
از چه ایـنـان آب بـر ما بـسـتـه‌اند           قـلـب اطـفـال مـرا بـشـکـسـتـه‌انـد
"میـثم" از مـا قصۀ ما را شـنـفت           از زبان حال ما گفت آن چه گفت

: امتیاز
نقد و بررسی

در بیت قوانین ردیف و قافیه رعایت نشده و اشکال دارد زیرا اگر کلمات « برخوردم» و « برم» را قافیه قرار دهیم کلمات بعدی « به تو » ردیف خواهد بود و طبق قوانین صنایع ادبی ردیف عینا باید تکرار شود در حالی که در مصرع دوم کلمه « ز تو » آمده است که این ایراد اساسی و بزرگی است

از هـمان اول که برخـوردم به تو           بـا نـگـاه خـویـش دل بـردم ز تـو

مدح و شهادت حضرت حر علیه‌السلام

شاعر : احمد علوی نوع شعر : مدح و مرثیه وزن شعر : مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن قالب شعر : غزل

جدا می‌کردی از لشگر مسیر جادۀ خود را           به روی اشک می‌انداختی سجادۀ خود را

به استـقـبال تو با روی بـاز آمد امام ما           چه مشکل گفته بودی حرفهای سادۀ خود را


چه کردی با دل فرزند پیغمبر که می‌خواهد           در آغوشـش بگـیرد پیکر آزادۀ خود را

بیا سیراب شو از تشنگی مانند مولایت           بگیر از دستهایش روزی آمادۀ خود را

شهادت روزی مردان سرمست است وقسمت شد           که از دستان مولایت بگیری بادۀ خود را

زجا برخیز وسیری کن در آفاق و ببین با او           شکوه پیکر در خاک وخون افتادۀ خود را

: امتیاز

زبانحال حضرت حر با سیدالشهدا علیه‌السلام

شاعر : ناشناس نوع شعر : مرثیه وزن شعر : فاعلاتن فاعلاتن فاعلن قالب شعر : مثنوی

گرچه من شرمنده هستم یا حسین            می‌شود گـیری تو دسـتم یا حسین

چون که بستم راه هستم پست پست            روز اول کاش دسـتم می‌شکـست


پیش بحر عـفو تو جرمم کم است            گر خـطایی کرد حُر هم آدم است

ای ســراپـا آبــرو خـاکـم بـه سـر            پـیـش زهــرا آبــرویــم را مــبــر

من سـیـاهـم خـالـی از نـور آمـدم            حـتــم دارم جــانـب طـــور آمـدم

شـیـشه هـسـتم لیک باید دُرّ شـوم            مثل اسـمـم دوست دارم حُـر شوم

آمـدم سـویـت ولـی غــرق گــنـاه            توبه از من، بخشش از تو پادشاه

مـهـربـانـا یـک گـنـهـکــار آمــده            بـــنـــدۀ بــد ســوی درگــاه آمــده

کـودکـانت را حـسـین تـرسـانده‌ام            در درون خــیـمـه‌هـا لــرزانــده‌ام

خـجـلـت از روی تـو آبـم می‌کـند            کـودکـت دشـمـن خـطـابم می‌کـند

آمـدم سـویت ولی پـسـت و ذلـول            تــوبــه من مـی‌شـود آیـا قــبـول؟

روی بسـویش کـرد شـاه عـالـمین            گفت با حر اینـچـنـین مولا حسین

با سپـاهـت راه کج کـردی به من            نیـسـتی بد گرچه بد کردی به من

از بــرای غـفـلـتـت غــم داشــتــم            در سـپـاهـم حُـر تو را کـم داشـتم

چون که بر گشتی سویم جان منی            بعد از این دیگـر تو مـهـمان منی

غم مخور دیگر تو ای شیر نبـرد            آفـرین بـر مــادرت ای راد مــرد

حــالــیـا کـه آمـدی نـیـک آمــدی            خوب پـشـت پـا بـر این دنـیا زدی

: امتیاز
نقد و بررسی

بیت زیر سروده اصلی شاعر محترم است اما پیشنهاد می‌کنیم به منظور انتقال بهتر معنای شعر بیت اصلاح شده که در متن شعر آمده را جایگزین بیت زیر کنید.

تـو نـبـودی رنـج پُـر غــم داشـتـم            در سـپـاهـم حـر تو را کـم داشـتم

غم مخور دیگر تو ای شیر نبـرد            آفـرین بـر مـادرت کی زاده مـرد

سبک های سقائی شهادت حر بن یزید ریاحی

شاعر : مجرد ، رنگچان، زارعی، مسکین، سائل نوع شعر : مرثیه وزن شعر : قالب شعر : غیرکلاسیک (سرود،زمزمه،نوحه)

پخش سبک ۳                               

دل تـو را مـن اگـر شـکـسـتـم            بـیـامــدم بـر، تـو ره بـبــسـتـم

کـنـون پـنـاهـنـده بر تو هـستم            بیا و بگذر؛ ز من حسین جان


************* بند دوّم *************

بـه ســوز ســیــنــۀ مــادر تـو            به اشک چـشـمان خـواهـر تو

بـه حـق اطـفـال مـضـطـر تـو            بیا و بگذر؛ ز من حسین جان

********************************************

پخش سبک ۵                                     ( به سبک: قاسم ای گل زهرا)

حسین جان، بده رخصت به حر غمگین (۲)

که شـوم اکـنـون، به فـدای تـو، به مـنـای تـو، به دل آتـشـیـن (۲)

*********** بند دوّم ***********

خـادمـم، من از هـمّـت، به آل یـاسیـن (۲)

که در این هامون، به ندای تو، به رضای تو، بـشوم یار دین (۲)

**شعر از: مجرد همدانی**

********************************************

پخش سبک ۶                              

حُـرِّ عـبدم، جـان نـثـارِ تو (۲)              آمـــدم مــن، در کــنــارِ تــو

زار و خسته‌ام حسین** دل شکسته‌ام حسین** ای حسین جان، ای حسین جان(۲)

************* بند دوّم *************

سَر به زیـرم، در برابـرت (۲)              بگـذر از من، جـانِ مـادرت

ای امیرِ عالمین** دِه پناهم ای حسین** ای حسین جان، ای حسین جان(۲)

**شعر از: محمد رنگچیان**

********************************************

پخش سبک ۲۲                   

من آنم که ره را به رویِ تو بـسـتم            دلِ اهـلِ بـیـتِ پـیــمـبـر شـکـســتـم

نگـیـرد اگـر دستِ لطـفِ تو دسـتـم            دگر رو به درگاهِ که آورد حُر؟(۲)

********** بند دوّم *********

بـیا بگـذر از من که من روسیـاهـم            پـشیـمـانـم و اشک و آهـم، گـواهـم

بـبخـشا تو بـر مـن، بـده تو پـنـاهـم            دگر رو به درگاهِ که آورد حُر؟(۲)

** شعر از: سائل**

********************************************

پخش سبک ۳۰                                      ( به سبک: دگر ندارد توان و طاقت)

خجل شدم من زِ اشتباهم، که سر فکنده، من از گناهم

زِ در مرانم، دگر حسین جان، به رحمتِ تو، بُوَد نگاهم

نهـاده‌ام سـر بـر آسـتانت، بـبـیـن که حُـرّم بـده پـنـاهم

********** بند دوّم *********

ترحمی کن که روسیاهم، به درگهِ خود، بده تو راهم

زِ کردۀ خود، منم پشیمان، که اشک و آهم، بُوَد گواهم

نهـاده‌ام سـر بـر آسـتانت، بـبـیـن که حُـرّم بـده پـنـاهم

**شعر از: مجرد همدانی**

********************************************

پخش سبک ۳۷                                               ( به سبک : به کربلا شد امشب )

غـــلام ثــارالــلــهـــم

نظـر ز احـسان، به حـر نـالان، غمین نشستم؛ بگیر تو دستم

ببـین تو اشک و آهـم

مـنـم پـشیـمـان، در این بـیـابـان، ره تو بستـم، دلـت شکـسـتم

********** بند دوّم *********

ز حــال تــو آگــاهــم

که جـان نـثاری، ز بهـر یـاری، تو را نگارم ، به حق سپارم

بــود شـهـادت راهــم

قـدم گـذاری، به افـتخـاری، حـسین کـنـارم، چـو جـان نـدارم

**شعر از: محمد رنگچیان**

********************************************

پخش سبک ۳۹                          ( به سبک: حسین جان برادر )

حسین جان تویی نـورِ چشمِ پـیـمبر            نهـم سـر به پای تو ای پـور حـیدر

بـبخـشـا که بـستـم رهـت ای دلاور            که گشتم ز جرم و خطایم پشیمان(۲)

********** بند دوّم *********

مـنـم عـبـد فـرزنـدِ زهـرایِ اطـهـر            دهم جان به راهت چو عبّاس و اکبر

فـدایـت شـوم از گـنـاهـم تـو بـگـذر            که گشتم ز جرم و خطایم پشیمان(۲)

**شعر از: مجرد همدانی**

********************************************

پخش سبک ۴۴                     

حسین جان حُرِّ نالانم (۲)            غـریـقِ بـحـرِ عــصـیـانـم

شـهـا بـخـشــا گــنـاهــانـم            پـشـیـمـانـم پـشیـمانـم (۲)

********** بند دوّم *********

گر اول ره به تو بستم (۲)            دلِ اطــفــالِ تــو خـسـتــم

به مهرت چون که پیوستم            گرفـتی از کـرم دستم (۲)

**شعر از: محمد مسکین**

********************************************

پخش سبک ۴۶                                  ( به سبک: ای ساقی فداکار )

دارم مـنِ خــطـا کــار، « از تــو امــیــدِ غــفــران » (۲)

جــانِ عــلــی اکــبــر، « بگـذر زِ من حـسیـن جـان» (۲)

«قـلـبِ تـو را شـکـسـتم            شرمنده از تو هستم»(۲)

********** بند دوّم *********

مـن تـوبـه کــردم اکــنــون، « آیـا قــبــول گــردد؟ » (۲)

خــشــنـــود از مــن آیـــا، « قـلــبِ بـتــول گــردد؟ » (۲)

« راه تـو را چـو بـسـتـم            شـرمنـدۀ تو هستم»(۲)

********** بند سوم*********

مـولای من تـوئـی تـو، « من بـنـده‌ام حـسـیـن جان » (۲)

از رویِ زیـنـبِ تــو، « شـرمـنـده‌ام حـسـیـن جـان » (۲)

« دارم امــیـد غــفــران            ازتو حسین حسین جان»(۲)

********** بند چهارم*********

چـون خـاطـرِ تو خـسـتـم، « می‌خـواهـم از جنابت » (۲)

قـبـل از هــمـه زنــم مـن، « شـمـشـیـر در رکـابت » (۲)

« غرق به خون ز میدان            میخوانمت حسین جان»(۲)

**شعر از: محمد مسکین**

********************************************

پخش سبک ۴۸                       

به محضرت رسیده عبد پُر از اشتباهی (۲)           زِ حالـم ای عزیزِ زهـرا گواهی گواهی

بـده به حـرِّ سرشکـسـته پـناهـی پـناهـی           تو ملجاء و امید هر نادم پر گـناهی (۲)

********** بند دوّم *********

امید بخشش از تو دارد شها رو سیاهی (۲)           به این غلامت از وفا کن نگاهی نگاهی

کـنون بـده نجـاتـم از این تبـاهی تـباهـی           تو ملجاء و امید هر نادم پر گـناهی (۲)

**شعر از: مجرد همدانی**

*******************************************

: امتیاز

مدح و شهادت حُر بن یزید ریاحی

شاعر : محمد علی مجاهدی نوع شعر : مدح و مرثیه وزن شعر : فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن قالب شعر : غزل

غرقۀ شک! غرق باور شو که چندان دیر نیست            در شط باور شناور شو، که چندان دیر نیست

این کـدورت‌ها زلال روشنت را برده‌اند            بعد از این آئینه‌منظر شو که چندان دیر نیست


می‌وزد آمین هنوز از خیمه‌های بی‌کسی            زیر باران دعا تر شو که چندان دیر نیست

فرصتی تا هست باقی، در فضای خیمه‌ها            بال خود وا کن، کبوتر شو که چندان دیر نیست

آخرین «لبّیک» را باید در این میدان سرود            شعرِ خون را بیت آخر شو که چندان دیر نیست

برگ‌ریزان است و پاییزان، در این فصل عطش            مثل نخلی سایه‌پرور شو که چندان دیر نیست

مرد میدان خطر را از خطر کردن چه باک؟            دل به دریا زن، دلاور شو که چندان دیر نیست

جان خود را می‌دهی و جان عالم می‌شوی            با همه هستی برابر شو که چندان دیر نیست

می‌توان غـرّید مثل رعـد و تـندر آفـرید            نعـرۀ الله‌اکـبر شو که چـندان دیر نیست

می‌زنـد لبخـنـد بر رویت امـام عاشـقـان            کای دلاور! حرِّ دیگر شو که چندان دیر نیست

: امتیاز

مدح و شهادت حُر بن یزید ریاحی

شاعر : مهدی رحیمی نوع شعر : مدح و مرثیه وزن شعر : مستفعلن مستفعلن مستفعلن فعلن قالب شعر : مثنوی

فرمـانده بودی آمـدی سربـاز دین باشی            دُر باشی و حُر باشی و مردآفرین باشی

از حضرت زهرا شفاعت را طلب داری            باید بگـویم هر چه داری از ادب داری


چون در حقیقت حضرت زهرا نگاهت کرد            با یک نظـر فـرمـاندۀ کـل سپـاهت کرد

مـعـنی حُـر کـربـلا ایـنـطـور شـد سـاده            هرکس که زهرا شد خریدارش، شد آزاده

نعـلـین را در کـربـلا انداخـتی بر دوش            یعـنی به فـرمانت شدم آقا سـراپا گـوش

سربـاز اربـابی و حـکـم آمـد از آن بالا            فـرمــانـدهـی لـشـکــر صـدیـقــۀ کـبــرا

تو در حقیقت چون که بر ارباب پیوستی            روز نخستین راه را روی خودت بستی

روز نخستین صحبت ارباب پاکت کرد            روز دهم تاثـیر کرد و سیـنه‌چاکت کرد

پیـوسـتـنت تاریخ را یکـدفـعه برگرداند            بیش ازهمه این بازگشتن شمر را سوزاند

یک بار با برگشتـنت یک بار با جنگت            یعنی دودفعه شمر افتاده‌ست در چنگـت

فـرمـانـدۀ مـحـض سـپـاه تـوبـه کـارانی            ازاین جهـت درد مرا هم خوب مـیدانی

یک آیت از مجـموع اعجاز حسـینی تو            چون اولـین سـردارِ سـرباز حـسینی تو

در کربلا ازاین جهت مثل عـلی هـستی            که بر سـر خود دستـمال زرد را بسـتی

آن دستـمالی که حسین از مـادرش دارد            حُر مثل سربندی همان را بر سرش دارد

پـیـداست بر انگـشـتر کـرب و بلا دُرّی            زهرا خریدار تو شد از این جهت حُرّی

یعنی گـریز روضۀ حُـر می‌شود کـوچه            یعنی از آن نامـردها پُـر می‌شود کوچه

: امتیاز

مدح و شهادت حُر بن یزید ریاحی

شاعر : محمدمهدی شفیعی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن قالب شعر : غزل

سر را گرفت در دل چـادر به دامنش            سر را گذاشت غـرق تفکـر به دامنش

«یا آتـش مـحـبت، یـا آتـش عـذاب»*            او بود و شعـله شعله تحـیر به دامنش


دل کـند از زمـین که نـمانـد الی الابـد            در این مصاف، ننگ تکاثر به دامنش

آمد سـوی حـسین سـرافکـنده و خجـل            می‌ریخت اشکهاش چنان دُرّ به دامنش

او هم شهـید شد که نماند اسیـر مرگ            حالا حـسین بود و سر حُـر به دامنش

: امتیاز
نقد و بررسی

* اشاره به: « إنّی وَاللّهِ اُخَیِّرُ نَفسی بَینَ الجَنَّهِ وَالنّارِ»

مدح و شهادت حُر بن یزید ریاحی

شاعر : حسن ثابت جو نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن قالب شعر : غزل

آزاد مردی از عرب سر در گریبان می‌رسد            نزد حسین فـاطمه حرّ پشـیمان می‌رسد

غمگین دل و خونین بصر، خسته ز هر جرم و خطا            با سوزِ حال و نغمۀ مولا حسین جان می‌رسد


او توبه می‌دارد طلب از لطف مولایش حسین            بهرِ شفاعت دم به دم با ذكرِ قرآن می‌رسد

پا در حریمِ عاشقی گم كرده حالِ سینه را            پژمرده و زخمی کنون از دردِ عصیان می‌رسد

یابد ز پـور فاطمه انوارِ درسِ معـرفت            با حزن و اندوه خودش، با چشم گریان می‌رسد

در پیش روی كودكان سرخ است روی او ز شرم            آزادۀ دست حسین با اشك چشمان می‌رسد

كشكول بر دست آمده در بارگاه شاه دین            هچون گدای عاشقی بر تخت سلطان می‌رسد

می‌آید از اهل حرم غم را رها سازد ولی            ناگه میان خیمه‌ها زینب پریشان می‌رسد

اشکش روان، عمرش خزان، در این بیابان غریب            از خیمه‌های این حرم سوز یتیمان می‌رسد

حرّ با دلِ آزرده‌اش رو سوی میدان می‌كند            جان را فدا می‌سازد و حرّ نزد یزدان می‌رسد

: امتیاز

زبانحال حر با سیدالشهدا علیه السلام

شاعر : محسن ناصحی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن قالب شعر : غزل

من خطاکارم؛ جفا کردم به تو؛ اما ببخش           گر چه بد کردم؛ پشیمانم؛ مرا حالا ببخش

راه بستم بر تو و ترسید از من دخـترت           عـلتِ دلشورۀ زینب شدم؛ من را ببخش


دل اگر سوزانـدم از اهلِ حـرم، در آتشم           یا مرا در آتش این غم بسوزان یا ببخش

احـترامِ مـادرت را داشـتم؛ دیدی حسین           این پشیمان را برای خاطرِ زهرا ببخش

راه را بـستم که حالا آب را هم بـسته‌اند           خیمه گاهت تشنه ماند و رفت اگر سقّا، ببخش

ساعتی دیگر به مقتل می‌روی؛ شرمنده‌ام           می‌روی منزل به منزل بر سرِ نی‌ها؛ ببخش

از تو دوری کردم و دور از خدا ماندم؛ ببین           هارِبٌ مِنکُم؛ ولی برگشتم ای مولا ببخش

تا مرا در خون نبینی راضی از خود نیستم           حُر پشـیمان آمده؛ ای بهـترین آقا ببخش

: امتیاز

زبانحال سیدالشهدا علیه السلام با حر

شاعر : غلامرضا سازگار نوع شعر : مدح و مرثیه وزن شعر : مستفعلن مستفعلن مستفعلن فع قالب شعر : مثنوی

ای حُر تو از این پیشتر بودی حسینی            حـتی تو در صُلب پـدر بودی حسینی

دیـشب دعـا کـردم کـه پیـش ما بیـایی            آخـر تـو نه حـرّ یـزیـدی؛ حـرّ مـایـی


پیش از ولادت، ما دلت را بُرده بودیم            بر تو بشارت از بهـشت آورده بـودیم

در کوثر رحمت شناور گشتی ای حر            زهـرا دعایت کرد تا برگشتی ای حر

ما بر گـنهکاران درِ رحـمت گـشودیم            روزی که تو با ما نبودی، با تو بودیم

با دست عفو خود به پایت گُل فشاندیم            تو دوستی، ما دشمن خود را نرانـدیم

با ما شدی دیگر ز خود، خود را رها کن            خـون گـلـویت را نـثـار خـاک مـا کن

هر چند بد کردی، خـریدارت منـم من            در این جهان و آن جهان یارت منم من

تو خـار، نه! تو شـاخه یاس من استی            تو حرّ عاصی نه! تو عباس من استی

تو جان‌ نـثـار عـتـرت پیـغـمـبر استی            در چـشـم من دیـگـر علی اکـبر استی

امروز، دیگر ما تو هستیم و تو مایی            تـنهـا نه در مـایی؛ در آغـوش خـدایی

گـفـتم بـرو! مـادر بگـرید در عـزایت            مادر نه! من می‌گریم امروز از برایت

وصف تو را بـاید کـنار پیکـرت گفت            آری تو حرّی همچنان که مادرت گفت

: امتیاز

زبانحال حربن یزید ریاحی با امام علیه السلام

شاعر : غلامرضا سازگار نوع شعر : مدح و مرثیه وزن شعر : مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن قالب شعر : غزل

عزیز فاطمه! بر درگه عفوت سر آوردم           گـناهی از تـمام کوه‌ها سنگـین تر آوردم

من آن حُرّم کز اول خویش را سدّ رهت کردم           تو را در این زمین بین هزاران لشگر آوردم


به جای دسته گل با دست خالی آمدم اما           دلی صد پاره تر از لاله‌های پرپر آوردم

نشد تا از فرات آب آورم از بهر اطفالت           ولی بر حنجر خشکیده‌ات چشم تر آوردم

غبارم کن، به بادم ده مرا، دور سرت گردان           فدایم کن که در میدان ایثارت سر آوردم

گرفته جان به کف در محضرت، فرزند دلبندم           قبولش کن که قربانی برای اصغر آوردم

سرشک خجلت ازچشمم چو باران بر زمین ریزد           زبان عـذرخـواهی بر علیّ اکـبر آوردم

همین ساعت که بر من یک نظر از لطف افکندی           به خود بالیدم و مانند فطرس پر برآوردم

بده اذنم که خم گردم، ببوسم دست عبّاست           که روی عجز بر آن یادگار حیدر آوردم

چه غم گر جرم من از کوه سنگین تر بُوَد میثم           که سر بر آستان عـترت پـیغـمبر آوردم

: امتیاز

زبانحال حر با سیدالشهدا علیه السلام

شاعر : سید حسن حسینی نوع شعر : مدح و مرثیه وزن شعر : فاعلاتن فاعلاتن فاعلن قالب شعر : مثنوی

گـفـت سـیـر نـار و دوزخ مـی‌کـنـم            عـارفــانـه طـی بـــرزخ مـی‌کــنــم

یک طرف پیغـمبر و یک سو یزید            "اُدخُـلوها" گفت با "هَل مِن مَـزید"


پس دو دست خود ز غم بر سر گرفت            فـطرتش هم تیر و قـرآن بر گرفت

گـفـت ای دادارِ غَـــفّــارُ الــذُّنــوب            کـاشفُ الاَسـرار و سـتّـارُ العـیـوب

گـر دل خـاصـانِ تـو بـشـکــسـتـه‌ام            بـاز دل بـر عــفـو عـام‌ت بـسـتـه‌ام

وانـگـه آمـد تـا بـه نـزدیـک خـیــام            گـفـت حـرّ، مــرشـد دیـن را سـلام

تـوبـه کـردم؛ لـیـک تــوّابـم تــویـی            عـفـو خـواهـم؛ لـیک وهّـابـم تـویی

مـهـر تـو فـرعـون را مـوسـی کـند            جـذبـه‌ات، دجّـال را عــیـسـی کـنـد

گر بخـوانی خـیـمه بر گردون زَنَـم            ور بـرانی غـوطـه‌ها در خـون زنم

شاه گـفـت اهـلًا و سـهـلًا؛ مـرحـبـا            ای دو کَــونـت بــنــدۀ بـــنــد قــبــا

گـر تـو بـبـریـدی ره ظـاهــر ز مـا            مــا ره بــاطـن نـبــردیــم از شــمـا

بحـر کِـی در انـتـقـام از قـطـره شد            مِـهـر کـی در انـکـسار از ذرّه شـد

گر ز تو نسبت به ما سر زد خـطـا            آن خـطـا اینـجـا بـدل شد بـر عـطـا

حُر چو الطاف شه اندر خویش دید            عشق وا پس مانده را در پیـش دید

گـفـت چـون اوّل مـن آزردم تـو را            اذن ده؛ تـــا گَــــردم‌ت اوّل فــــــدا

بـود او را نـیــمـه جـانـی کـز امـام            دیـد بـر بـالـیـن خـود جــانـی تـمـام

زیر لب خـندان سـوی جـنّات رفت            از صفت بگـسسته سوی ذات رفت

: امتیاز

زبانحال حر با سیدالشهدا علیه السلام

شاعر : محسن عرب خالقی نوع شعر : مدح و مرثیه وزن شعر : مستفعلن مستفعلن مستفعلن فع قالب شعر : غزل

آرامـشم ده تـا که طـوفـان تو بـاشـم            آئـیـنه ام کـن تا که حـیـران تو باشم

آزاده ام امـا گــرفـتــار تـو هـســتــم            خارم که خواهم در گلستان تو باشم


من سر به زیر و سر شکسته آمده ام            تا سر بلند لطـف و احـسان تو باشم

دیشب حواسم را که جمع خویش کردم            دیـدم فـقـط بـایـد پـریـشان تو بـاشـم

ایـمـان چـشمـانت مـرا بـیـدار کرده            بایـد چه گـویم تا مـسلـمان تو باشم؟

بر گـیـسوانـم گرد پـیـری هست اما            من آمـدم طـفـل دبـسـتـان تـو بـاشـم

دیروز کمتر از پشیزی بودم، امروز            با ارزشم چون جنـس دکان تو باشم

دیروز تحت امر شیطان بودم امروز            از لطف چشمت تحت فرمان تو باشم

دیروز یک گرگ بیابان گرد و بی عار            امروز می خواهم که اصلان تو باشم

هر چه شما فرمایی اما دوست دارم            تا در مـنای عـشـق قـربـان تو باشم

شادم نـمـودی که قـبـولـم کـردی آقا            من آمـدم تا بیـت الاحـزان تو بـاشم

خواهم که خاک پایتان باشم نه این که            چون خار در چشمان طفلان تو باشم

آقا اگر راضی نگردد زینب از من            دیگر چگونه بر سر خـوان تو باشم

: امتیاز

زبانحال حر با سیدالشهدا علیه السلام

شاعر : قاسم صرافان نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن قالب شعر : غزل

سوارِ گـمـشده را از میان راه گرفـتی            چه ساده صید خودت را به یک نگاه گرفتی

شبیه کشتی نوحی، نه! مهربان تر از اویی            که حُرِّ بد شده را هم تو در پناه گرفتی


چنان نگـاه رئـوفـانـه ای به من کردی            که گفـتم اینکه مبادا، تو اشتـباه گرفتی

من آمدم که تو را با سپاه و تیر بگیرم            مرا به تیر نگـاهی تو بی سپاه گرفتی

بگو چرا نشوم آب که دست یخ‌زده‌ام را            دویدی و نرسیـده به خـیـمه‌گاه گرفتی

چنان تبـسم گرمی نـشانده‌ای به لـبانت            که از دل نـگـرانـم مـجـال آه گـرفـتی

رسید زخم سرم تا به دستمال سفـیدت            تو شرم را هم از این صورت سیاه گرفتی

: امتیاز
نقد و بررسی

بیت زیر به جهت انطباق بیشتر با روایات معتبر تغییر داده شد

چنان به سینه فشردی مرا که جز تو اگر بود            حسین فاطمه! می‌گـفـتم اشتـباه گرفتی

مدح و شهادت حر بن یزید ریاحی

شاعر : سید حسن مبارز نوع شعر : مرثیه وزن شعر : فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن قالب شعر : غزل

قسمت این بود دلت از همه جا پُر باشد            قـلـبت آمـادۀ یـک چـنـد تـلـنـگـر باشد

همه دیـدنـد کـسی سمت حـرم مـی آیـد            تا مگر در دل دریای جنون، دُر باشد


پیرهن چاک و غزلخوان و صراحی در دست            باید این بغض پریشانِ زمان حُر باشد

بعـد از آن توبۀ از شرم پریـشان، باید            کاخ ها در نـظـرت پـاره ای آجر باشد

شام دشنام شود، باک نداری ای مرد!            سهم چشمان تو از کوفه تمـسخر باشد

شادمان باش حسین از تو رضایت دارد            حق ندارد کسی از دست تو دلخور باشد

آمدی سوی حـرم ـ آه ـ برایت ای حُـر            بیـتی آنگونه نداریم که در خـور باشد

: امتیاز
نقد و بررسی

بیت زیر سروده اصلی شاعر محترم است اما پیشنهاد می‌کنیم به منظور انتقال بهتر معنای شعر بیت اصلاح شده که در متن شعر آمده را جایگزین بیت زیر کنید.

همه دیـدیـم کـسی سمت حـرم مـی آیـد            تا مگر در دل دریای جنون، دُر باشد

زبانحال حر و سیدالشهدا علیه السلام با یکدیگر

شاعر : احسان محمودپور نوع شعر : مدح و مرثیه وزن شعر : مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن قالب شعر : مثنوی

از کوچه‌های خاطره‌هایش عبور کرد            پلکی زد و دوباره خودش را مرور کرد

می‌کرد حس بزرگی بار گـناه خـویش            می‌خواست تا رها شود از دست چاه خویش


در بـرزخِ مـیان بـهـشت و جـهـنّـمـش            می‌کـرد شوق عـفـو الهـی مـصمّـمـش

سنگین دلی به وسعت این ابتلای داشت            گویا هزار کـفش تعـلّـق به‌ پای داشت

امـا بـه شـوق یـافـتـن نــور نـشـأتـیـن            یعـنی خـدای طـور تـجـلّای عـالـمـین

پا روی خود گذاشت و از خود عبور کرد            یعنی که پابرهنه شد و عزم طور کرد

می‌کرد مشق دیگری از قاف و شین و عین            در مـحـضر نـگـاه رحـیـمانـۀ حـسیـن

شوق وصال در دل بال و پرش شکفت            اقـرار را بهـانـۀ پـرواز کرد و گـفت:

سنگـی که قـلب آیـنه‌هـا را شکـسـته‌ام            آقـا! منـم کـسی که به تـو راه بـستـه‌ام

حـالا ولی به سـوی شـما بـاز گـشته‌ام            یعنی که من به سمت خـدا بازگـشته‌ام

تا سـرنـوشت دائـمی‌ام را عـوض کنم            بگـذار با تو زنـدگی‌ام را عـوض کنم

هـم ‌ارتـفـاع رحـمـت تو نیـست آه من            آبـی نـمـانـده اسـت به روی سـیـاه من

آئـیـنـۀ خـــدای مــنــی در بـــرابـــرم            خون مُرده بود در دل رگ‌های باورم

اما نـگـاه لـطـف شـمـا راه را گـشـود            لـطـف جناب مـادرتـان زنـده‌ام نـمـود

ای آخـریـن پــنـاه هــمـه نـا امــیـدهـا!            »دارم به اشـک بـی‌اثـر خود امیـدها«

ای شــاه‌ راه قــرب الــهــی ولای تـو!            شرمندگی‌ست سهم من از کربلای تو

بـایـد کـشـیــد سـخــتـی راه کــمـال را            خوف و رجاء نور جلال و جـمال را

جایی که راه کـشتی امّـید ما گـم است            وقتی که بحر رحمت او در تلاطم است

بایـد نبـود در غـم بود و نبـود خـویش            باید به دست او بسپاری وجود خویش

او مـظهـر تـمـامی اسـماء کـبـریـاست            فطری‌ترین صدای طپش‌های قلب ماست

فرمود شاه عشق به حـرّ سپاه خویش:            ای بی‌خبر ز ارزش والای آه خویش!

ای بـی‌خـبر ز ماهـیت بـادۀ "ألـست"!            پنـداشتی که راه مرا لشکر تو بست؟!

تـدبـیـر امـر عـالم ایـجـاد، کـار ماست            خلقت، تـمام‌قـد همه در اختـیار ماست

فیض « وجود» منحصر ذات کبریاست            اشـراق آفـتاب وجـود از مسیر ماست

در خرمن وجود تو برق از نگاه ماست            ای بی‌خـبر! سـپاه شما هم سپاه ماست

وقتی مقام صبر و رضا راه ما گرفت            در اولین مکـالمه چـشمم تو را گرفت

اینجا حـضور آیـنه‌بنـدان جلـوه‌هـاست            کـربـبلا مـکـانـت تـأویـل واژه‌هـا ست

«حر« بودی و به اصل خودت بازگشته‌ای            تو،«ما« شدی به وصل خودت بازگشته‌ای

وقتی جـواب آینه‌ها غـیر سنگ نیست            عاشق اگر شکسته نباشد قشنگ نیست

حالا که عاشقانه خودت را شکسته‌ای            حـالا که راه تـوبـۀ خود را نـبـسته‌ای

از مـا رواست حاجـتِ تا او رسیـدنت            هـمـراه ما به سمت خـدا پر کـشیـدنت

وقـتی کـسی ز بـنـد خود آزاد می‌شود            بـالِ و پَـر شـکـسـتـه‌اش آبـاد می‌شـود

پاک از هر آنچه جـاذبۀ خاکی‌ات کنم            پـر بـاز کن که طائـر افـلاکی‌ات کـنم

پر باز کن که کنگرۀ عرش جای توست            "آزادگـی" مکـانـت کـربـبلای تـوست

: امتیاز
نقد و بررسی

تذکر مهم: سخنان سیدالشهدا با حر در مقاتل اینگونه نیامده است لذا باید حتما این اشعار در قالب زبانحال خوانده شوند تا تدلیس در حدیث محسوب نشود

فرمود شاه عشق به حـرّ سپاه خویش:            ای بی‌خبر ز ارزش والای آه خویش

زبانحال حر بن یزید ریاحی با خداوند

شاعر : غلامرضا سازگار نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن قالب شعر : غزل

خدایا قطره بودم متصل کردی به دریایم            برون آورد دست رحمتت از دار دنیایم

من آن آواره‌ای بودم که کوی یار را جُستم            و یا گمگشته‌ای بودم که مولا کرد پیدایم


به جای آنکه از درگاه لطف خود کند دورم            صدا کرد و پذیرفت و پناهم داد مولایم

بود بهر من از امروز نام حرّ برازنده            همانا افتخارم بس که دیگر حرّ زهرایم

سر و دست و تن و جانم هزاران بار قربانش            که مولا کرد زنجیر اسارت باز از پایم

سراپا غرق اشکِ خجلتم یا رب نمی‌دانم            که چشم خود چگونه بر روی عباس بگشایم

یقین دارم یقین دارم که می‌بخشد مرا زینب            اگر بیند که دامن پُر شده از خون سیمایم

دعا کن یابن زهرا تا ز تیر و نیزه و خنجر            به جای اکبرت از هم شود پاشیده اعضایم

به خود گفتم که شاید از کرم بخشی گناهم را            ندانستم که در نزد حبیبت می‌دهی جایم

نبسته باب توبه بر روی کس توبه کن میثم            مرا از باب توبه سوی خود آورد آقایم

: امتیاز

زبانحال حر با سیدالشهدا علیه السلام

شاعر : یوسف رحیمی نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل قالب شعر : دوبیتی

بـبـین دارم نـگـاه غــرق آهــی            دلم را زیر و رو کن با نگاهی

تو که آقائی‌ات گـشتـه زبـانـزد            بـیا بگـذر ز عـبـد رو سیـاهـی


**************

فــدای چــشــم ذره پـــرور تــو            کرامت می چکد از محضر تو

قسم بر عصمت زهـرای اطهر            نــجــاتـم داد مـهــر مـــادر تــو

**************

چنان مبـهـوت در کار حـسیـنـم            دم آخــر شـد و یــار حـســیــنـم

ز بـنـد هـر غـمـی آزاد هـسـتـم            از آن دم که گـرفـتـار حـسـیـنـم

: امتیاز

زبانحال حر با سیدالشهدا علیه السلام

شاعر : غلامرضا سازگار نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مستفعلن مستفعلن مستفعلن فع قالب شعر : مثنوی

ای رهـبــر احـرار! مــن حُـرّ شمـایـم            هــرچـنـد بــا بـیگـانـه بـودم، آشـنـایـم

تو در کرم چون جدّ خود پیغمبر استی            تو در به روی دشمن خود هم نبـستی


شـرمـنــده از اولاد زهــرای بـتــولــم            مـردودم امـا مـی‌کـنـد لـطفـت قـبـولـم

روزی که چون خاری به راهت سبز گشتم            گویـی دوبـاره بـا نگـاهـت سبز گـشتم

هـم سوختی از برق حُسنت حاصلم را            هـم بـا نگـاه خـشم خـود بُـردی دلم را

بــاغ وجــودم را حـسـیـن‌آبـاد کــردی            یـکـدم اسـیــرم کـردی و آزاد کــردی

آن روز دیــدم مـظهـر عـفــو خـدایـی            چشمت به من می‌گفت: حُر! تو حُرّ مایی!

زنجیـر ذلت را ز اعـضایـم گـشـودی            افسـوس! ای مـولا ندانـستـم کـه بودی

دیگـر وجـودم غـرق در نور خدا بود            در بـین دشـمن هـم دلم پیـش شمـا بود

یـا یـک نگـاه خشـم، هستم را گـرفتی            آنجـا نـفـهـمـیـدم کـه دستـم را گرفـتی

اکنون که چشم خویش را وا کردم امروز            خود را در آغوش تو پیدا کردم امروز

: امتیاز

مدح و شهادت حضرت حُر علیه السلام

شاعر : محمد علي رضاپور نوع شعر : مدح و مرثیه وزن شعر : مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن قالب شعر : غزل

دلی که مست نگـار است پَـر نمی‌خواهد           تنی که وقف عزیز است، سر نمی‌خواهد

اگر به حـاجـت تـوبه، به این در آمـده‌ای           بخـواه از خـود اربـاب، در نمی‌خـواهـد


رسیدنِ به حـقـیقـت نخست از ادب است           ادب نـهـایـت راه و سـفــر نـمـی‌خـواهـد

اگر که حُر شده باشی به یک نگاه رحیم           دگر ز خـیـمه مستـان حـذر نمی‌خـواهـد

و حُر به مرحله جـویان توبه ثـابت کرد           نجـات، جـز ادب و چـشم تر نمی‌خـواهد

و توبه، حاصل حُبِّ به آل فـاطـمه است           از این مـسیـر، مـسیـر دگـر نمی‌خـواهد

فـــدای مــرحــمــت خـــانـــوادۀ زهـــرا           که بـازگـشت به آنهـا خـبـر نمی‌خـواهـد

هـمـیـن کـه آمـده‌ای زیـر خـیـمـه غـم او           بـرای تــوبـه مـسـیـر دگـر نـمی‌خـواهـد

: امتیاز

زبانحال حُر به سیدالشهدا علیه السلام

شاعر : غلامرضا سازگار نوع شعر : مرثیه وزن شعر : مفتعلن مفتعلن فاعلن قالب شعر : مثنوی

یـوسف زهـرا! ز شما پُر شدم           تـا که اسیـر تو شـدم حُـر شدم
از دل دشمن به سویت پَر زدم           آمـدم و حـلـقه بـر این در زدم


آمــده‌ام تـا کـه قــبــولـم کــنـی           خــاک ره آل رســولــم کــنـی
حـرّ پـشـیـمـان توأم یا حـسیـن           دست به دامـان تـوأم یا حـسین
یک نگه افکن همه هستم بگیر           ای پـسـر فـاطـمه دستم بـگـیـر
روز نخـستین به تو دل باخـتم           در دل من بـودی و نـشنـاخـتم
دسـت نـیـاز مـن و دامــان تـو           کــوه گـنـاه مـن و غـفـران تـو
نـالـۀ الــعــفــو بُــوَد بــر لـبــم           تا صف محشر خجل از زینبم
روی علی اکبر تو دیـدنی‌است           دست علمدار تو بوسیدنی‌است
مهـر تو کُـلّ آبـروی من است           هستی من خون گلوی من است
چه می‌شود کشتۀ راهت شوم؟           خـاک قـدم های سپـاهت شوم؟
حــرّ ریــاحــی به درت آمــده           فـطـرس بی بـال و پـرت آمده
بـا نـگـه خـویـش کــمـالـم بـده           وز کـرم خـود پَـر و بـالـم بـده
بال من از تیغـۀ شمشیرهاست           سـیـنـۀ تـنگـم سپـر تـیـرهاست
مقتل خون،اوج کمال من است           تیر محبت پر و بـال من است
بـال بـده، فـطـرس دیگـر شوم           طـوطی گـهـوارۀ اصغـر شوم

: امتیاز